"სომეხთა მეცნიერნი და ქვათა ღაღადი" ილია ჭავჭავაძის პოლემიკურ-პუბლიცისტური ნაშრომია. პირველად დაიბეჭდა გაზეთ "ივერიაში" 1899 წელს გაგრძელებებით და იმავე წელს გამოიცა ცალკე წიგნად. მოგვიანებით იგი რუსულ ენაზეც დაისტამბა. "ქვათა ღაღადის" ცალკე წიგნად ხელახალი გამოცემა გამართლებულია იმით, რომ ნაშრომში განხილული საუკუნის წინანდელი პრობლემები დღესაც აქტუალურია. ჟურნალ-გაზეთების გამომცემლობა "სამშობლოს" სტამბა რადაქტორი თენგიზ სანიკიძე გამომცემლები: დალი გვიჩიანი, მზია მხეიძე, ბუბა კუდავა